Bu süreçte devamlı bahsi geçen "ambargo" olaylarına bu yazımda değinmeye çalışacağım.
Ambargo Nedir?
Bir ülkenin dış dünyayla olan ilişkilerini engelleme çalışmalarına ambargo deniyor.
Bu anlamda yurt dışındaki iş adamlarının veya ülkelerin paralarına el konulabiliyor, ticari ilişkilere sınırlamalar getiriliyor, ülkede yapılan yatırımlar kesiliyor vs. Bir ülkeye gıda, bankacılık sağlık, teknoloji, ulaşım, sanayi ve askeri bir çok alanda uygulanan ambargolar, o ülkenin uluslararası kararları yerine getirmeye zorlanması yönünden etkili bir yöntem olarak kabul ediliyor.
...
İran Ambargoları
İran'a 1951 ile 1953 yıllarında Muhammed Musabbık'ın başbakanlığı döneminde petrolün millileştirilmesi çalışmaları başladı. Petrol o dönemde İngiltere kontrolündeydi, dolayısıyla İngiltere tarafından bu girişimlere istinaden ambargo uygulanıyor ve bunun neticesinde İran'ın bir günde üretebildiği petrol miktarı bir hayli azalmış. Tabi İngiltere'nin uzaklaştırılmasını fırsat bilen ABD'nin petrole çökme isteği ile 1953 yılında ABD destekli darbe ile Musabbık yönetimi devriliyor. Muhammed Musabbık'ın dikkatimi çeken bir özelliği de başbakanlık maaşı almaması ve başbakanlık masraflarını kendisinin karşılamasıdır. ABD'nin bu darbeye karıştığını 200 yılındaki ABD Dış İşleri Bakanının itirafından sonra 2009 yılında da Barack Obama; Mısır'da yaptığı konuşmada dile getirmiştir.
Daha sonraki sürede bugüne kadar İran, yıllara yayılan ABD kaynaklı ambargolara maruz kalmaya devam etmiştir...
1979'da Abd'li diplomatların İran'da esir alındığı ve Ben Affleck'in başrolünü oynadığı Oscar'lı film ARGO'nun konu edindiği kriz başka bir ambargoyu tetikleyen olaylardan biri olmuştur.
Sonraki yıllarda İran'a uygulanan ambargonun amacı İran'ın atom bombası yapımı çalışmalarının önüne geçmek. Bu sebeple ambargo sayesinde İran'ın ekonomik gücünün artırılmasının önüne geçilmek isteniyor.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, 2006 yılında İran'ın uranyum zenginleştirme çalışmalarını askıya almaması sebebiyle ambargo kararı almış, nükleer malzeme teminini yasaklamış, programla ilgisi olan kişi ve kurumlara da varlık dondurma ile seyahat yasağı gibi yaptırımlar getirmiştir. 2007 ve 2008 yıllarında yeni kararlarla bu ambargolar artırılmıştır. Eğer BM bünyesinde faaliyet gösteren Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı tarafından İran'ın nükleer çalışmaları barışçıl bulunursa bu ambargolar zaman içerisinde kaldırılacağı ifade edilmektedir, fakat 2010 yılında ABD'nin girişimleri ile 4. bir ambargo paket BM'de kabul edilmiş.
BM Güvenlik Konseyi dışında ABD de ayrıca İran'a ambargo uygulamaktadır.
...
2010 yılında Ahmet Davutoğlu'nun Dış İşleri Bakanı ve Recep Tayyip Erdoğan'ın Başbakan olduğu zamanlarda Birleşmiş Milletler İran'a yaptırımların devamı niteliğinde ABD'nin hazırladığı düzenleme; oylamada Türkiye ve Brezilya "Hayır" oyu kullanmasına rağmen karar 12 evet oyu ile kabul edilmiş.
Bu dönem ABD başkanı Barrack Obama, Dış İşleri Bakanı ise Hilary Clinton idi.
...
Kaynaklar:
http://www.hurriyet.com.tr/bm-irana-yeni-yaptirimlari-kabul-etti-turkiye-hayir-dedi-14977295
https://www.timeturk.com/iran-a-uygulanan-ambargonun-tarihcesi/haber-28499
http://www.wikizero.org/index.php?q=aHR0cHM6Ly90ci53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2kvTXVoYW1tZWRfTXVzYWRkxLFr
https://www.cnnturk.com/2009/dunya/06/04/obamadan.tarihi.itiraf.darbeye.karistik/529582.0/index.html
0 Yorumlar