30 EKİM 1918
Mondros Ateşkes Anlaşması
13 KASIM 1918
İtilaf Devletleri Anadolu'yu işgale başladı, Padişah bu durum karşısında sessizdi. İstanbul Hükümeti İngiliz Mandası eğilimindeydi.
21 ARALIK 1918
Osmanlı Meclisi Sultan Vahdettin tarafından feshedildi ve yönetimdeki İttihatçılar tasfiye edildi.
Damat Ferit Paşa hükümeti göreve geldi.
15 MAYIS 1919
Yunan Ordusu İzmir ve Çevresini İşgale başladı.
HAZİRAN-AĞUSTOS 1919
Bir yandan Kuvayi Milliye Birlikleri işgallere karşı yerel direniş gösterdi bir yandan Müdafa-i Hukuk Cemiyetleri birbirinden bağımsız olarak Balıkesir, Edirne, Nazilli ve Alaşehir'de işgallere karşı kongreler düzenledi.
19 MAYIS 1919
Mustafa Kemal Paşa, ordu müfettişi olarak Samsun'a çıktı.
3 TEMMUZ 1919
Mustafa Kemal Paşa Erzurum'a geldi.
8 TEMMUZ 1919
Mustafa Kemal Paşa askerlikten istifa etti.
23 TEMMUZ 1919
Erzurum Kongresi
-Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür parçalanamaz. Her türlü işgale karşı koyulacak.
16 AĞUSTOS 1919
Alaşehir Kongresi (Mustafa Kemal yok)
-Karakol Cemiyeti’nin başkanı Kara Vasıf Bey Alaşehir Kongresi’nde umum kumandan olarak seçilmiş, kongre ayrıca direniş hareketinin siyasal koordinasyonunu sağlamak üzere Encümen-i Müdiran adıyla bir yürütme organı kurmuştu.
4 EYLÜL 1919
Sivas Kongresi
-İşgallere karşı kurulan bölgesel cemiyetler birleşecek.
-Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti adıyla bir cemiyet kuruldu.
-Heyet-i Temsiliye adında İstanbul hükümetinden bağımsız bir idare kuruldu.
01 EKİM 1919
Etki alanı İstanbul ve civarıyla sınırlı kalan Damat Ferit Paşa hükümeti istifa etti, yerine Ali Rıza Paşa hükümeti kuruldu.
20 EKİM 1919
Amasya’da yapılan görüşmeler sonucunda, İstanbul hükümeti, Sivas Heyet-i Temsiliyesi’ni tanıdı ve Osmanlı Mebusan Meclisi’nin toplanması için seçimlerin bir an önce yapılacağını duyurdu.
12 OCAK 1920
Son Osmanlı Mebusan Meclisi İstanbul'da toplandı.
28 OCAK 1920
Misak-ı Milli bu meclis tarafından kabul edildi.
16 MART 1920
İngilizlerin İstanbul’u işgali.
-Anadolu ve Rumeli Müdafaayi Hukuk Cemiyeti tüzüğünün 4. maddesi uyarınca ülke yönetimi üstlendi.
-Kara Vasıf Bey de dahil olmak üzere bazı vekiller Malta'ya sürüldü.
18 MART 1920
Son Osmanlı Mebusan Meclisi mevcut koşullar altında faaliyetlerini sürdürmesinin imkansız olduğuna karar vererek dağıldı.
23 NİSAN 1920
Ankara'da Türkiye Büyük Millet Meclisi açıldı.
-Heyet-i Temsiliye'nin yerini Büyük Millet Meclisi Başkanlığı aldı.
-Meclis Reisi Mustafa Kemal Paşa seçildi.
-23 Nisan 1920’de ilk toplantısını yapan Birinci Meclis, 6 Nisan 1923’te dağılana kadar milli mücadele sürecinin askeri ve siyasal yönlerini başarıyla yönetti ve yeni rejimin temellerini attı.
-Kuvvetler Birliği
-Hükümet üyelerini meclis seçecek. Meclis başkanı bu heyetin başkanı olacak.
29 NİSAN 1920
Hıyanet-i Vataniye Kanunu.
-Bu kanunla TBMM’nin meşruiyetine karşı koyanların vatan haini sayılacağı ve mahkemelerin bu yönde vereceği kararların kesin olduğu hükme bağlandı. Bu kararların infazı TBMM’nin onayına bağlı olacaktı. Böylece meclise yasama ve yürütme yetkisinin yanı sıra yargı yetkisi de verilmiş oldu.
2 MAYIS 1920
İcra Vekillerinin Seçim Şekline Dair Kanun.
-Hükümetin kuruluş şekli ve kurulacak bakanlıklar belirlendi
10 AĞUSTOS 1920
Sevr Anlaşması
-İstanbul Hükümeti ile İtilaf Devletleri arasında imzalanan anlaşma.
-Osmanlı Devleti’ne sadece Orta Anadolu’nun küçük bir bölümünü bırakan bu antlaşma, imparatorluğun kalan topraklarını İngiltere, Fransa ve Yunanistan arasında paylaştırıyordu. Antlaşma, aynı zamanda Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu’nun büyük bir bölümünde bağımsız bir Ermenistan devletinin, Doğu Anadolu’da ise özerk bir Kürdistan’ın kurulmasını öngörüyordu.
-Ankara Hükümeti tarafından geçersiz sayıldı.
5 EYLÜL 1920
Nisab-ı Müzakere Kanunu.
-Meclis üye sayısındaki belirsizliğini giderdi. Kanun aynı zamanda meclisin amacını Hilafet ve Saltanatın, vatan ve milletin kurtarılması ve bağımsızlığını sağlamak olarak tanımladı. Böylece meclis içindeki olası bölünmeler önlenmiş oldu.
11 EYLÜL 1920
Firariler Hakkında Kanun.
-İstiklal Mahkemeleri kuruldu
17 EKİM 1920
Damat Ferit Paşa hükümetinin 17 Ekim 1920’de istifa etmesi üzerine yeni hükümet Ankara ile işbirliği içinde çalışan Tevfik Paşa tarafından kuruldu.
20 OCAK 1921
Teşkilat-ı Esasiye
-1921 Anayasası
-Rejimin temellerini halk egemenliği ve meclis üstünlüğü üzerinden tanımlayan ilk anayasadır.
-1. madde egemenliğin kayıtsız şartsız millette olduğu ilkesini kabul eder. 2. madde, TBMM’nin milletin tek ve gerçek temsilcisi olduğunu ve yasama, yürütme kuvvetlerinin TBMM’de toplandığını belirtir. 3. maddeye göre Türkiye Devleti Büyük Millet Meclisi tarafından idare olunur ve hükümeti ‘Büyük Millet Meclisi hükümeti’ unvanını taşır.
17 ŞUBAT 1921
Zorunluluk halinde meclisin karar ve onayıyla gerekli yerlerde yeniden kurulmak üzere, Ankara İstiklal Mahkemesi dışındaki İstiklal Mahkemeleri’nin faaliyetlerine son verildi.
21 ŞUBAT 1921
21 Şubat–11 Mart 1921 tarihleri arasında gerçekleşen Londra Konferansı’nda TBMM hükümetini dışişleri bakanı Bekir Sami (Kunduh) Bey ile İstanbul hükümetini Tevfik Paşa temsil etti. Konferansta Tevfik Paşa, Türk milletinin temsil hakkının TBMM temsilcisi Bekir Sami Bey’de olduğunu söyleyerek görüşmeleri sadece izledi. Konferans, aynı günlerde Yunan ordusunun Anadolu’nun içlerine doğru saldırıya geçmesi nedeniyle herhangi bir sonuç doğurmadan dağıldı.
1920-1921 yılları arasında Birinci Meclisteki önde gelen gruplar arasında Tesanüt Grubu, İstiklal Grubu, Müdafaa-i Hukuk Zümresi, Halk Zümresi, Islahat Grubu sayılabilir. Ayrıca 1920’nin son aylarında Türkiye Komünist Fırkası ve Türkiye Halk İştirakiyun Fırkası adlı iki de sol parti kurulmuştu. Bu örgütlerin tümü, 1921 ilkbaharına gelindiğinde dağılmış oldular.
5 AĞUSTOS 1921
Başkumandanlık Kanunu
-Cephelerdeki kritik askeri durum nedeniyle meclis yetkilerinin bir süreliğine Başkumandan’da toplanması onaylandı. Mustafa Kemal Paşa başkumandanlık yetkileriyle donanmış olarak Sakarya Savaşını zaferle sonuçlandırdı.
20 TEMMUZ 1922
Başkumandanlık Kanunu’nun, Başkumandan’a olağanüstü yetkiler veren ikinci maddesi yürürlükten kaldırıldı. Buna karşılık, Mustafa Kemal Paşa’nın Başkumandanlık unvanı oybirliğiyle süresiz uzatıldı. Aynı düzenlemeyle Başkumandanlık emriyle kurulan ve meclis denetiminin dışında kalan İstiklal Mahkemeleri’nin görevi son buldu.
11 EKİM 1922
Mudanya ateşkes antlaşması
11 EKİM 1922
Mudanya ateşkes antlaşması
1 KASIM 1922
Saltanatın kaldırılması
17 KASIM 1922
Padişah Vahdettin’in İngilizlere sığındı, yurt dışına çıktı.
18 KASIM 1922
Abdülmecit Efendi yeni halife seçildi.
Abdülmecit Efendi yeni halife seçildi.
20 KASIM 1922
Lozan Konferansı başladı.
Lozan Konferansı başladı.
8 NİSAN 1923
Halk Fırkası’nın kurulacağı açıklandı. Dokuz Umde yayınlandı.
11 AĞUSTOS 1923
Lozan Antlaşması meclis tarafından onaylandı.
23 EKİM 1923
Halk Fırkası kuruldu.
29 EKİM 1923
Cumhuriyet ilan edildi.
0 Yorumlar